“If you don’t ask, the answer is always NO”
(Nora Roberts)
Wat zijn de voornaamste redenen waarom we geen (bijkomende) vragen (durven te) stellen?
- Omdat we van onze (groot)ouders - hebben geleerd dat “horen, zien en zwijgen niet kan worden verbeterd”?
- Omdat we tijdens onze opvoeding (zowel in ons huis van herkomst als tijdens onze schooltijd) hebben geleerd dat het “not done” is om “hogeren in rang” te bevragen?
- Omdat we onbewust schatplichtig willen blijven aan meervoudige onwetendheid?
- Omdat we niet durven omwille van publiekelijke geremdheid en niet als “dom” willen worden bestempeld?
- Omdat we conflicten willen vermijden?
- Omdat we de illusie koesteren dat we - zonder te bevragen - in controle blijven?
Zou het kunnen dat al deze redenen en de gevolgen ervan een ideale voedingsbodem vormen voor mismatching, misverstanden, verlies van vertrouwen en wantrouwen? Om dan nog niet te spreken over de impliciete afwijzingsdynamiek die erin zit?
Wat maakt dat het zo belangrijk is om vragen stellen en de moed te hebben om te durven doorvragen? Omdat vragen stellen eveneens een vorm van - en het tonen van je intentie tot – luisteren is… omdat je de andere op die manier waardeert, tracht te begrijpen, hoort, ziet,… en voor jezelf diepgang geeft aan jouw “weten”. Omdat je interesse toont en aangeeft dat wederzijds vertrouwen voor jou belangrijk is. En omdat vragen stellen in alle opzichten visie creëren is.
Welke ongemakken kan je met vragen stellen en doorvragen onder meer vermijden?
- Het veronderstellend invullen en spontaan aanvullen voor een ander;
- Er van uitgaan of denken dat je het (wel) weet;
- Het vertrekken van vooroordelen;
- Het creëren van misverstanden;
- Wantrouwen omdat je medepartij voelt dat je in controle wil blijven;
- Wishful thinking;
- De bal volledig misslaan.
Wanneer kan je doorvragen toepassen?
Altijd en overal, wanneer je met enige vooringenomenheid of onwetendheid in interactie gaat… of wanneer je het vermoeden hebt dat beide partijen een andere invulling aan hun eigen realiteit geven.
Welke verdiepende vragen - nadat je uiteraard je medepartij te kennen hebt gegeven dat je hen hebt gehoord/gezien/begrepen – kun je onder andere stellen?
- Wat is jouw definitie van… (er aan toevoegend dat jij een andere definitie hebt);
- Wat is voor jou belangrijk?
- Wat is voor jou prioritair?
- Wat zijn jouw concrete behoeften in deze?
- Wat wil je en – nog beter – wat heb je echt nodig?
- Wat zijn precies jouw verwachtingen?
- Wat bedoel je concreet?
- Wat is jouw redenering achter dit idee / voorstel?
- Wat speelt hier nog een rol in voor je?
- Op basis van welke criteria kom je tot deze bevinding?
- Op basis van welke emoties heb je…?
- Op basis van welke variabelen (drijfveren) kom je tot dit argument?
- Hoe kijk jij hiernaar?
- Hoe zie jij dit verder evolueren?
Je stelt je nu wellicht ook de vraag… waarom zitten hier geen voorbeelden van “waarom” vragen in?
Laten we dit toelichten aan de hand van een voorbeeld. Een koppel heeft “woorden”. Waarop een van beide partijen roept: “waarom heb je (me) dat niet gezegd”? Wat zijn hier de mogelijke gevolgen van het oprispen van de waaromvraag?
- Op dat moment wordt de medepartij “ietwat dwangmatig uitgenodigd” om zich te legitimeren, te verdedigen of te verantwoorden over iets wat zij/hij niet heeft gezegd of niet heeft willen zeggen. De alarmbellen gaan af, degene die wordt bevraagd heeft het gevoel tekort te komen of een fout te hebben gemaakt.
- De “uitgenodigde” partij voelt zich schaakmat gezet, ervaart dit als psychologisch onveilig, zwijgt, keert zich in zichzelf en/of gaat op zoek naar bijkomende alibi’s om zich in te dekken.
- De waaromvraag kan in deze ook als een verwijt klinken. Bijvoorbeeld met als ondertoon “dan had ik jou hier tenminste nog kunnen tegen waarschuwen!”.
Wanneer je de waaromvraag toch gebruikt, kan je dat best doen als inleiding van vraagzinnen zoals “waarom is dat belangrijk voor ons (voor mij)?” of “waarom hebben wij (heb ik) dat nodig?”
Beter is je doorvragen in vernoemd voorbeeld te beginnen met: “wat maakt dat je dit niet met mij hebt gedeeld?”. Of wanneer je het gevoel hebt naar emotionele drijfveren te kunnen/mogen peilen: “op basis van welke motivatie(s) heb je dat niet met me gedeeld?”. Deze manier van bevragen impliceert immers geen oordeel of veroordeling.
Mocht je behoefte hebben om over de content van deze blog en/of over je inzichten / noden ter zake verder uit te wisselen, contacteer ons gerust (zie onder). En in ieder geval take care and stay safe!